Jaką Pałac Ślubów skrywa historię?
04 czerwca 2020
- Ruszamy z renowacją Pałacu Ślubów, to jeden z najładniejszych naszych zabytków – mówi prezydent Płocka Andrzej Nowakowski. - Prace zaczęliśmy od badań archeologicznych i już mamy sensację.
- W przypadku robót budowlanych jesteśmy jeszcze na etapie przetargu na wybór wykonawcy modernizacji siedziby Urzędu Stanu Cywilnego – dodaje prezydent Nowakowski. - Prace podzielimy na dwa lata i wszystko zakończymy w przyszłym roku.
Na razie na teren obok Urzędu Stanu Cywilnego wkroczyli archeolodzy pod kierownictwem wicedyrektora Muzeum Mazowieckiego Tomasza Kordali oraz kierownika Działu Archeologii Muzeum Zbigniewa Miecznikowskiego. Ich obecność jest nieprzypadkowa. W ubiegłym roku w trakcie badań na sąsiednim zapleczu siedziby byłej komendy policji odkryli oni fragment XII-wiecznego cmentarza. A na nim – 78 pochówków z tego okresu. Ich układ rodził podejrzenia, że kolejny fragment nekropolii znajduje się na zapleczu USC.
I faktycznie! Jak przyznał wicedyrektor Muzeum Tomasz Kordala – za USC archeolodzy odkryli już 30 średniowiecznych grobów. - Codziennie odkrywamy dwa, trzy pochówki – powiedział Tomasz Kordala. - Łącznie z ubiegłorocznymi mamy ich blisko 120.
Zdaniem wicedyrektora Muzeum Mazowieckiego średniowieczny cmentarz może być dwa razy większy. Mógł funkcjonować nawet od XI wieku. Przy odkrytych szczątkach było wiele przedmiotów: kabłączki skroniowe (słowiańska biżuteria, przypominająca kolczyki, zawieszana na opasce wokół głowy), pierścionki, nożyki, jest jedno krzesiwo.
Odkrycie archeologów ma wielką wartość historyczną. Choć Tomasz Kordala jest dość sceptyczny to jednak przyznaje, że nie da się wykluczyć, iż czekać nas może prawdziwa sensacja: odkrycie reliktów kościoła św. Idziego, ponieważ w średniowieczu bliskich grzebano na cmentarzach przykościelnych. Układ odkrytych pochówków mówi, że na mamy do czynienia właśnie z taką nekropolią.
Archeolodzy, konserwatorzy zabytków, historycy od lat szukają szczątków kościoła św. Idziego. Spodziewali się, że znajdą je w rejonie skrzyżowania ul. Tumskiej i Królewieckiej. Ale wiemy też, że to właśnie w badanym rejonie przebiegał w średniowieczu, prowadzący do Płocka gościniec. A to właśnie w takim miejscu miał się znajdować kościół św. Idziego. Dlaczego jest on tak ważny?
Autor pierwszej Kroniki polskiej Gall Anonim stworzył balladę o cudownych narodzinach niezwyciężonego władcy Bolesława Krzywoustego. - Bolesław, książę wsławiony, Z daru Boga narodzony, Modły świętego Idziego Przyczyną narodzin jego. W jaki sposób to się stało, Jak się Bogu spodobało, Możemy wam opowiedzieć, Jeśli chcecie o tym wiedzieć – zaczął swoją opowieść.
Ballada Galla Anonima o cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego opowiada o tym, jak jego ojciec Władysław Herman nie mógł doczekać się „dziedzica”. Wysłał więc posłów z kosztownymi darami do mnichów w Prowansji, by modlili się do św. Idziego w intencji narodzin syna. Gdy wrócili – księżna Judyta spodziewała się dziecka. Wdzięczny za narodziny syna Władysław Herman ufundował przy gościńcu prowadzącym do Płocka, kościół św. Idziego.
Czy odszukamy jego relikty? Archeolodzy jeszcze nic nie znaleźli. Ich zdaniem bardzo prawdopodobne jest, że szczątki świątyni znajdują się pod jednym z budynków otaczających teren za Pałacem Ślubów. Niewykluczone nawet, że USC właśnie stoi na reliktach kościoła św. Idziego.
Być może coś wyjaśni się w trakcie planowanej rozbudowy siedziby USC. Bo modernizacja tego budynku to renowacja frontowego, zabytkowego Pałacu Ślubów. Ale także budowa nowego skrzydła – oficyny na archiwa oraz dla pracowników Urzędu. Na koniec plany zakładają nową aranżację podwórza w taki sposób, by miejsce to przypominało zielony skwer na śluby plenerowe.
Miasto chce łącznie przeznaczyć na modernizację obiektu ponad 6,7 mln zł. W rozpoczętym przetargu jest sześć ofert. Najdroższa opiewa na kwotę blisko 7,3 mln zł, najtańsza – na niecałe 5,2 mln zł. Trwa sprawdzanie ofert.
Jeśli zaś relikty kościoła św. Idziego znajdują się pod istniejącym Pałacem Ślubów – to szans na ich odnalezienie nie ma. Pałac ten powstał około 1890.
Hubert Woźniak
