Co warto zobaczyć
Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP konsekrowana w 1144 roku, wielokrotnie przebudowywana, do dziś zachowała swoje pierwotne romańskie elementy architektury. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag dwóch władców Polski - Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. W kruchcie - replika słynnych brązowych, romańskich Drzwi Płockich, wykonanych dla katedry płockiej około 1154 roku w Magdeburgu. Warto zwrócić uwagę na bogatą polichromię autorstwa Władysława Drapiewskiego.
Opactwo pobenedyktyńskie i fragment zamku książęcego z Wieżą Szlachecką i Zegarową znajdują się naprzeciwko katedry. Tu swoją siedzibę ma Muzeum Diecezjalne ze skarbcem, w którym umieszczono prawdziwe unikaty, m.in. hermę św. Zygmunta z XIV w., kielich Konrada Mazowieckiego z XIII w., czy gotyckie monstrancje. Obok katedry, w drugim budynku muzeum, znajdują się m.in. zbiory archeologiczne oraz kolekcja około 100 pasów kontuszowych.
Plac Narutowicza - to dawny Rynek Kanoniczny, kolebka miasta pełna zabytkowych budynków. Jest wśród nich Dom pod Trąbami, z przełomu XIV/XV wieku - dawna kanonia i seminarium duchowne z herbem Trąby na szczycie. Dziś w budynku mają swoją siedzibę organizacje i stowarzyszenia katolickie, a w podziemiach znajduje się restauracja.
Odwach z 1837 roku, dawna wartownia wojsk rosyjskich. Próba jej zdobycia rozpoczęła powstanie styczniowe w Płocku. Obecnie siedziba PTTK. Przed odwachem znajduje się Płyta Grobu Nieznanego Żołnierza.
Przy placu Narutowicza 8, w gotyckiej kanonii, mieści się Towarzystwo Naukowe Płockie (TNP) jedno z najstarszych w Polsce (1820r.), a obok, w kanonii z XVIII w. jest obecnie siedziba biskupów płockich. Tu właśnie nocował Papież Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Płocka w 1991r. Okazały budynek dzisiejszych sądów (pl. Narutowicza 6) to dawny Pałac Biskupi.
Historyczny Rynek Kanoniczny zamyka zbudowany w 1830 roku Dom pod Opatrznością, siedziba Biblioteki im. Zielińskich TNP. Biblioteka posiada cenne zabytki piśmiennictwa, m.in. rękopis sprzed tysiąca lat, zawierający łaciński tekst z biblijnej Księgi Mądrości, autografy sławnych ludzi m.in. Adama Mickiewicza czy Tadeusza Kościuszki i rzadkie starodruki, jak „O obrotach sfer niebieskich” - dzieło Kopernika z 1543 roku. W jej zbiorach jest także jedyna w kraju kolekcja 80 grafik Goi “Caprichos”.
Ulica Tumska – reprezentacyjny deptak z zabytkowymi kamienicami, wśród których wyróżnia się dawny Hotel Angielski z piękną neogotycką bramą (Tumska 9). W czerwcu podczas Dni Hostorii Płocka, deptak przyciąga mieszkańców i turystów Jarmarkiem Tumskim.
Pod numerem 8, w odrestaurowanej secesyjnej kamienicy, znajduje się Muzeum Mazowieckie z największymi w Polsce zbiorami sztuki secesyjnej. Warto zwrócić uwagę na prace m.in.: Wyspiańskiego, Wyczółkowskiego, Laszczki, Malczewskiego czy Laliqua. Co roku powiększa się nowa w zbiorach muzeum kolekcja sztuki art deco. W nowym, sąsiadującym z secesyjną kamienicą budynku, została udostępniona zwiedzającym multimedialna ekspozycja pn. „X wieków Płocka”. Na deptaku przed siedzibą Muzeum znajduje się omnik Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej, jednej z najsławniejszych płocczanek. Eksponaty etnograficzne można podziwiać w innej części muzeum, zlokalizowanej w Spichlerzu (ul. Kazimierza Wielkiego 11b). W dawnej synagodze przy ul. Kwiatka miesci się Muzeum Żydów Mazowieckich. Ekspozycja przedstawia historię osadnictwa Żydów w Polsce, w tym na Mazowszu, od samych jego początków po współczesne odrodzenie kultury żydowskiej w Polsce.
Liceum Ogólnokształcące im. Marsz. St. Małachowskiego uznawane jest za najstarszą w Polsce szkołę. Do dziś zachowało się pochodzące z XIII wieku skrzydło szkoły z XV-wieczną gotycką wieżą. Wśród znamienitych uczniów tej szkoły byli m.in. Ignacy Mościcki - Prezydent II RP i Tadeusz Mazowiecki - pierwszy Premier III RP, podróżnik Tony Halik czy Jan Zumbach - dowódca legendarnego Dywizjonu 303. W końcu 2014 roku, po dwuletnim remoncie, zakończyła się rewitalizacja zabytkowych budynków dawnego dawnej Kolegiaty św. Michała i budynku Kolegium Jezuickiego. Po konserwacji imponująco przedstawia się aula dawnej kolegiaty, w której m.in. zrekonstruowano polichromię autorstwa Władysława Drapiewskiego (autora polichromii w Bazylice Katedralnej). Przeprowadzone badania archeologiczne wskazują, że kolegiata jest jedną z najwcześniejszych budowli gotyckich na terenie Polski. Tej klasy architektura wczesnogotycka w Polsce występuje jedynie na Śląsku. W jej podziemiach powstała ścieżka dydaktyczna, która wspaniale eksponuje odkryte zabytki okresu romańskiego, gotyckiego, baroku i późniejszych. Na zewnątrz szkoły wybudowano ossuarium - zbiorowy grobowiec, w którym złożono szczątki ok. 600 zmarłych przed wiekami płocczan, ekshumowanych w czasie wykopalisk.
Ulica Grodzka jest jednym z najstarszych miejskich traktów z XIII-wiecznym rodowodem. Łączyła dawny Rynek Kanoniczny ze Starym Rynkiem. W zabudowie ulicy dominują neoklasycystyczne kamieniczki z XIX wieku. W jednej z nich, pod numerem 5, mieszkał awangardowy pisarz i filmowiec Stefan Themerson. Grodzka to ulubiona ulica płocczan, z największą w mieście liczbą knajpek, pubów i pizzerii. Pod numerem 2, w kamienicy barokowej mieszkał Stanisław Staszewski, ojciec znanego wokalisty „Kultu” – Kazika.
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, święte miejsce z obrazem Jezusa Miłosiernego i relikwiami św. Faustyny, znajduje się kilkadziesiąt metrów od Małachowianki, w domu zakonnym Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia. To tu 22 lutego 1931 roku święta siostra Faustyna Kowalska miała objawienie Jezusa Miłosiernego. Kolekcję pamiątek po siostrze Faustynie można oglądać na pierwszym piętrze w Muzeum Diecezjalnym.
Stary Rynek tętni życiem. Dawniej znajdowały się tu zajazdy, oberże i najbogatsze sklepy. Pośrodku rynku wznosił się gotycki ratusz z wieżą. Przed nim znajdował się szafot, gdzie wykonywano kary na skazańcach. Stojące wokół rynku kamienice pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku. Jedną z najstarszych jest barokowa kamieniczka z końca XVII wieku (Stary Rynek 17). Pod numerem 8 znajduje się Dom Darmstadt, dawny Hotel Berliński, w którym mieszkał niemiecki pisarz i kompozytor E.T.A. Hoffman, prekursor romantyzmu w Europie. Obecnie mieści się w nim m.in. siedziba Informacji Turystycznej.
Zbudowany w latach dwudziestych XIX wieku Ratusz, był miejscem ostatniego posiedzenia Sejmu Królestwa Polskiego w 1831 r. W 1998 roku zmodernizowano zabytkowy budynek i przebudowano Stary Rynek. Stanęła na nim nowoczesna, podświetlana fontanna.
Atrakcją dla turystów jest grany na żywo hejnał oraz scena pasowania na rycerza Bolesława Krzywoustego, prezentowana na ratuszowej wieży tuż po hejnale o godz. 12.00. Od wiosny do jesieni rynek jest miejscem wielu imprez kulturalnych, zimą atrakcją jest lodowisko.
Kościół farny pw. św. Bartłomieja, z gotyckim rodowodem (1356 r.), stoi obok ratusza. W XVIII w. kościół przebudowano, a elewację wejściową w stylu barokowym dobudowano od strony Starego Rynku. Ozdobą fary jest wczesnobarokowy ołtarz, datowany na rok 1640. W 2006 r. pod prezbiterium odkryto dwie krypty pochodzące prawdopodobnie z pierwszego okresu funkcjonowania kościoła, a nieco później pierwotne wejście do świątyni (w miejscu obecnego prezbiterium) oraz gotycko-renesansowe okna. Ciekawa jest również dzwonnica, stojąca przy farze od początku XVII w. Obok kościoła na Placu Książęcym widnieje monument przedstawiający Bolesława III Krzywoustego na wierzchowcu w asyście sześciu zbrojnych wojów.
Katedra i klasztor Mariawitów, zbudowane na początku XX wieku w stylu neogotyckim, znajdują się kilkaset metrów od Starego Rynku, przy ulicy Kazimierza Wielkiego 27. W pomieszczeniu klasztornym, w którym mieszkała założycielka Kościoła Mariawickiego św. Maria Franciszka Kozłowska urządzona jest Izba Pamięci. W podziemiach świątyni znajdują się groby św. Marii Franciszki i trzech biskupów mariawickich. Co roku 15 sierpnia, na uroczystości maryjne do Płocka przyjeżdżają mariawici z całego świata.
Przy ulicy Kazimierza Wielkiego warto zobaczyć także dwa ocalałe, pochodzące z XIX w. spichlerze. W odrestaurowanych obiektach znajdują się obecnie: Archiwum Państwowe oraz Dział Etnograficzny Muzeum Mazowieckiego.
Dom Władysława Broniewskiego, ul. Kościuszki 4. W rodzinnym domu wybitnego poety znajduje się obecnie Dom Nauczyciela, a w jednej z sal pamiątki po znanym płocczaninie. Na dziedzińcu rośnie rozłożysty dąb, który pojawiał się w wierszach Broniewskiego. Nieco dalej, na Placu Obrońców Warszawy, stoi pomnik poety z 1972 r. wg projektu Gustawa Zemły. W zbiorach Biblioteki im. Zielińskich zachowały się egzemplarze tajnego pisma „Młodzi idą”, redagowanego przez Broniewskiego – ucznia płockiej „Jagiellonki”, z jego młodzieńczymi wierszami.
Kamera pruska, ul. Kolegialna 15. Klasycystyczny budynek z 1802 r., wzniesiony przez Prusaków dla tzw. Kamery, czyli władzy administracyjnej i skarbowej. Nazwa ulicy pochodzi od historycznej nazwy obiektu - Collegien Haus. Przed gmachem stoi pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego, który odznaczył miasto Płock Krzyżem Walecznych za bohaterską postawę mieszkańców w wojnie obronnej w 1920 r. Poza Płockiem tylko Lwów dostąpił podobnego zaszczytu.
Miejski Ogród Zoologiczny, ul. Norbertańska 2, jest w czołówce polskich ogrodów. W sezonie letnim można dojechać do niego Ciuchcią Tumską. ZOO to prawdziwy zaczarowany ogród, w którym mieszka ponad 3,5 tysiąca zwierząt, w tym żyrafy, lwy, pingwiny (mają specjalny wybieg) a także najmniejsze małpki świata – tamaryny i marmozety. Maluchy przepadają za mini ZOO, w którym jest też ziołowy ogródek. Warto odwiedzić pawilon dydaktyczny z największą w Polsce kolekcją gadów i najstarszą, ponad 80-letnią aligatorką, która zagrała w filmie „Hydrozagadka” Andrzeja Kondratiuka a także najprawdziwszą dżunglę pełną tropikalnej roślinności i zwierząt-węży, żółwi i motyli. Dodatkową atrakcją dla dzieci na terenie ogrodu jest park linowy oraz zjad tyrolski.
Wzgórze Tumskie z punktami widokowymi na Wisłę i jej drugi brzeg to miejsce, z którego można oglądać piękną panoramę, wspaniałe zachody słońca, a po zmierzchu widać efektownie podświetlony most. Zabytkowa przeprawa drogowo-kolejowa jest iluminowana w trzech kolorach, nawiązujących do barw flagi miejskiej: żółtym, czerwonym i niebieskim. Ciężka, przytłaczająca za dnia stalowa konstrukcja, nocą zachwyca swą lekkością. Jest to najdłuższa kolorowa iluminacja mostowa w Europie (690 m).
Urzeka również nocna panorama Wzgórza Tumskiego z pięknie oświetlonymi zabytkami i nowoczesny amfiteatr w kształcie kosmicznego spodka. W 2008 r. po gruntownej przebudowie i zadaszeniu nabrał nowego wyglądu i stał się miejscem wielu ciekawych wydarzeń artystycznych.
Zalew Sobótka - prawdziwy unikat z jeziorkiem powstałym w starorzeczu - miejskie kąpielisko z plażą, WakePark'iem oraz zjeżdżalnią Anakonda u stóp płockiej skarpy, blisko centrum miasta. Sobótka uchodzi za jedno z najczystszych kąpielisk na Mazowszu. To także miejsce ogólnopolskich zawodów wioślarskich, turniejów siatkówki plażowej oraz thriatlonu. Samochodem można tu dotrzeć betonową drogą. Warto wybrać się na spacer po molo, by podziwiać urzekającą – zarówno w dzień, jak i wieczorem, panoramę Wzgórza Tumskiego.
Z kolei wycieczka oryginalną Ciuchcią Tumską to propozycja dla wszystkich, który chcą zobaczyć zabytki płockiej starówki.
W rytmie festiwali
Od wiosny do jesieni amfiteatr, plaża nad Wisłą i Stary Rynek rozbrzmiewają muzyką. Tysiące fanów przyjeżdża do Płocka na festiwal muzyki elektronicznej Audioriver, festiwal muzyki korzennej Reggaeland, Polish Hip Hop Festival, czy Summer Fall Festival. Całe rodziny uczestniczą w Dniach Historii Płocka i Jarmarku Tumskim. Stałe grono sympatyków i telewizyjne transmisje towarzyszą Płockiej Nocy Kabaretowej. Swoich zwolenników ma też Vistula Folk Festival, wakacyjny Rynek Sztuki, ciekawe połączenie teatrów ulicznych z jazzem i kinem „pod chmurką” oraz SkArPa - Transgraniczny Festiwal Sztuk im. Stefana Themersona.
Kulinaria
Na starówce można zjeść smacznie i różnorodnie. Obok licznych pizzerii warto spróbować innych smaków. Restauracje w hotelu "Tumskim" i "Starzyńskim" kuszą niepowtarzalną kuchnią. "Presto" przy Starym Rynku 6 oferuje kuchnię włoską. „La Petite" przy ul. Grodzkiej 9 specjalizuje się w naleśnikach. W „Karczmie pod Strzechą" przy ul. Grodzkiej 12 zjemy pierogi i inne potrawy staropolskie, polską kuchnię znajdziemy też w „Art Deco" przy Starym Rynku 17. Piwoszy zaprasza „Browar Tumski", w którym jest serwowane świeżo warzone piwo. Jego produkcja odbywa się w zabytkowych, ponad 350-letnich piwnicach.
