- Aktualne wydarzenia i wiadomości z Płocka
- Miasto
- O mieście
- Zabytki
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i Seminarium Duchowne
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i Seminarium Duchowne
ul. Abpa A.J. Nowowiejskiego 2
Tuż za murami miasta przy drodze od bramy bielskiej w stronę Dobrzynia, znajdowały się grunty zwane Krasna Wola, które w 1753 r. miecznikowa Maria Lasocka podarowała zakonowi reformatów. Był to folwark z ogrodem i ruinami pałacu Krasińskich, którzy niegdyś pełnili w Płocku godności starosty i kasztelanów. Przeciw nowemu zgromadzeniu zaprotestowały zakony żebracze - płoccy dominikanie, franciszkanie z Wyszogrodu i bernardyni ze Skępego. w związku z tym dopiero dwa lata później podczas niezwykle uroczystej procesji z udziałem duchowieństwa i świeckich ustawiono krzyż w miejscu przyszłej świątyni. Rok później poświęcono drewniany kościół, który przyciągał tłumy wiernych.
W 1771 r. konsekrowano jednonawową, późnobarokową świątynię z figurami Piotra i Pawła w niszach fasady. Dziedziniec przed kościołem otaczał mur, w którym znajdowały się kapliczki ze stacjami drogi krzyżowej, istniejący jeszcze w okresie międzywojennym. Jednorodny rokokowy wystrój wnętrza, ołtarze, ambona i konfesjonały, zgodnie z regułą reformatów ślubujących ubóstwo, były utrzymane w naturalnym kolorze drewna dębowego z polichromowaną na biało dekoracją rzeźbiarską. Całą pracę snycerską wykonywali zakonni rzeźbiarze. na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny z ekspresyjnym krucyfiksem. Za nim na piętrze znajduje się pomieszczenie, z którego zakonnicy słuchali mszy ukryci przed oczami wiernych, co świadczyło o ich niezwykłej skromności. Od 1773 r. kolejne dziesięć lat trwała budowa klasztoru tworzącego z kościołem czworobok z wirydarzem pośrodku.
Patriotyczna postawa reformatów narażała ich na szykany i represje już od czasu konfederacji barskiej. w 1805 r. władze pruskie zamieniły klasztor na szpital, wkrótce budynki zajęli Francuzi, w 1811 r. wojska księcia Radziwiłła, potem przez dwa lata zakonnicy mieszkali razem z więźniami. Czynny udział oo. reformatów w powstaniu styczniowym spowodował kasatę klasztoru w 1864 r. Trzy lata później do opuszczonych budynków przeniesiono Seminarium Duchowne ze skonfiskowanego gmachu dawnego opactwa benedyktynów.
Od najdawniejszych czasów istniała w Płocku szkoła katedralna, w późniejszym okresie przygotowująca do studiów uniwersyteckich. z czasem nastąpił regres jej działalności i z inicjatywy biskupów Ludwika Załuskiego i Seweryna Szczuki utworzono seminarium duchowne prowadzone przez księży misjonarzy św. Wincentego a Paulo. Pierwszą siedzibą od 1717 r. była kanonia, Dom pod Trąbami. w 1771 r. seminarium zostało przeniesione do obszernych budynków opactwa opuszczonych przez benedyktynów. Po pierwszym rozbiorze władze pruskie drobiazgowo kontrolowały tok nauczania, a nawet egzaminowały kandydatów i kleryków, pobierając za wszystkie czynności stosowne opłaty. w 1812 r. budynki zajęło wojsko, w 1830 r. ulokowano rosyjski szpital wojskowy co doprowadziło do kompletnej dewastacji. Po upadku powstania styczniowego władze carskie przejęły cały majątek seminarium.
W 1867 r. Seminarium Duchowne przeniesiono do zaadoptowanych budynków klasztoru reformatów. Od tego czasu nauczaniem zajmują się księża diecezjalni. w 1882 r. gmach uczelni został powiększony, a od strony ulicy powstał dom profesorów. w latach 1914-1916 dobudowano monumentalne, neobarokowe skrzydło niższego seminarium z półokrągłym ryzalitem wg projektu Oskara Sosnowskiego. w latach 20. XX w. powstał kolejny dom profesorów projektu Stefana Szyllera oraz klasycystyczny gmach biblioteki projektu Mariana Kontkiewicza.
Do wybuchu II wojny światowej zbiory Biblioteki Seminarium Duchownego w Płocku mimo wcześniejszych strat, należały do najbogatszych w kraju. Zawierały m. in. księgozbiór kapituły katedralnej, archiwum diecezjalne oraz książki przeniesione z likwidowanych przez władze carskie klasztorów. do najcenniejszych należało ok. 140 iluminowanych kodeksów rękopiśmiennych z XII i XIII w, ok. 300 dyplomów na pergaminie z XIII – XV w, 500 inkunabułów, ogółem było ok 50 000 tomów oraz archiwalia od XVI w.
W 1939 r. Seminarium zajęły oddziały SS, po spaleniu części książek, zbiory historyczne biblioteki zostały w całości wywiezione do Królewca. Po wojnie oprócz większości archiwaliów, powróciła tylko znikoma część bezcennych skarbów gromadzonych przez wieki. Mimo, że znane są niektóre miejsca przechowywania zagrabionych dóbr, np. w Państwowej Bibliotece Bawarskiej znajduje się pontyfikał z końca XII w. i 150 innych rękopisów z Płocka, nie udało się ich do dzisiaj odzyskać.
W 2010 roku Seminarium Duchowne obchodziło jubileusz 300 lat istnienia.
Wyższe Seminarium Duchowne
ul. Abpa A.J. Nowowiejskiego 2
tel. 24 262 30 02
